โยธาชีววรรคที่ 4

1. โยธสูตร

ว่าด้วยองค์ 4 ของนักรบและของพระภิกษุ

[180] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย นักรบประกอบด้วยองค์ 4 จึงเป็นผู้
ควรแก่พระราชา เป็นผู้ควรที่พระราชาใช้สอย ย่อมถึงซึ่งการนับ ว่าเป็นองคา-
พยพของพระราชาทีเดียว องค์ 4 เป็นไฉน ? คือ นักรบในโลกนี้เป็นผู้ฉลาด
ในฐานะ 1 เป็นผู้ยิงได้ไกล 1 เป็นผู้ยิงได้เร็ว 1 ทำลายข้าศึกหมู่ใหญ่ได้ 1
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย นักรบประกอบด้วยองค์ 4 เหล่านี้แล ย่อมเป็นผู้ควรแก่
พระราชา เป็นผู้ควรที่พระราชาใช้สอย ย่อมถึงการนับว่าเป็นองคาพยพของ
พระราชาทีเดียว ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม 4 ประการ
ก็ฉันนั้นเหมือนกันแล ย่อมเป็นผู้ควรของคำนับ เป็นผู้ควรของต้อนรับ เป็น
ผู้ควรแก่ทักษิณา เป็นผู้ควรทำอัญชลี เป็นนาบุญของโลก ไม่มีนาบุญอื่น
ยิ่งกว่าธรรม 4 ประการเป็นไฉน ? คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้ฉลาด
ในฐานะ 1 เป็นผู้ยิงได้ไกล 1 เป็นผู้ยิงได้เร็ว 1 ทำลายข้าศึกหมู่ใหญ่ได้ 1
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุเป็นผู้ฉลาดในฐานะอย่างไร ? ภิกษุใน
ธรรมวินัยนี้เป็นผู้มีศีล ฯลฯ สมาทานศึกษาในสิกขาบททั้งหลาย ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเป็นผู้ฉลาดในฐานะอย่างนี้แล.
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ก็ภิกษุเป็นผู้ยิงได้ไกลอย่างไร ภิกษุในธรรม
วินัยนี้ ย่อมเห็นด้วยปัญญาอันชอบตามความเป็นจริงอย่างนี้ว่า รูปอย่างใด
อย่างหนึ่งทั้งที่เป็นอดีต อนาคตและปัจจุบันเป็นภายในหรือภายนอก หยาบ